Người đi xa khi nhắc về Nam Định không chỉ nhớ tới địa điểm nổi tiếng Nhà thờ Đổ lặng im giữa muôn vàn sóng vỗ, hay món ăn nổi tiếng phở bò lưu truyền nhiều đời mà nem nắm Giao Thủy còn được nhắc tới như một thức quà quê níu chân những người đến từ phương xa.
Nem nắm có từ bao giờ mà không một ai tại đất Nam Định rõ, nhưng người dân nơi đây vẫn thường tự hào kể lại về câu chuyện món nem ném dâng vua như một thứ của ngon vật lạ.
Theo ghi chép từ ngày xưa để lại, khi phủ Thiên Trường trở thành kinh đô thứ hai của Vua Trần, những của ngon vật lạ trên khắp cả nước được đổ dồn về để dâng lên Vua ngự thiện. Một trong những món ăn được chọn lọc và vinh dự tiến vua có cả món nem nắm. Sau khi nếm thử, Vua Trần không ngớt lời khen ngợi và đã ban thưởng hậu hĩnh cho người dâng món ăn này. Nem nắm Nam Định nổi danh và trở thành một món đặc sản cũng từ khi ấy.
Trải qua dòng chảy của lịch sử, đi cùng với những hồi ức hào hùng nhất của dân tộc ta, cái tên nem nắm Giao Thủy hay nem nắm Nam Định đã trở thành cái tên gắn liền với mảnh đất sinh ra nó, món ăn giữ chân người đi và vấn vương người từng nếm thử.
Tỉ mẩn trong việc chế biến nem nắm Giao Thủy
Nem nắm không phải là loại thức quà cho những người xuề xòa. Ngay từ bước chọn nguyên liệu, chế biến tới khi thưởng thức thì nem nắm Giao Thủy đều đem lại sự tỉ mẩn, cẩn thận và thong thả.
Để tạo ra thành phẩm món đặc sản này, người làm chúng cũng phải có lắm công phu. Bì lợn phải được chọn từ những con lợn khỏe mạnh, thịt thơm và chắc. Bì thì phải làm thật sạch, có dính một chút mỡ, nếu quá ít mỡ sẽ bị khô, còn quá nhiều mỡ sẽ bị ướt nhão.
Thịt lợn được người chế biến tuyển chọn kĩ lưỡng, được lấy ngay từ lò mổ khi thịt còn nóng và mềm, thịt phải sạch nhưng không được rửa qua nước lạnh để thịt ngon và dẻo. Thịt để làm nem nắm Giao Thủy phải được lựa chọn kỹ càng, lấy từ thịt nạc ở hai phần mông của con lợn khỏe mạnh và đem lọc bỏ hết màng.
Thêm vào đó, phần thính gạo cũng phải được làm từ gạo tám thơm Nam Định, để thính dậy mùi ngào ngạt. Đầu tiên, người “thợ nem” phải đem gạo ngâm trong nước qua một đêm rồi để cho gạo ráo nước, sau khi gạo đã ráo, thì sẽ đem gạo rang vàng lên rồi xay thành bột tới khi có màu vàng ngà, có vị ngậy và có mùi thơm là đạt chuẩn.
Sinh ra từ những nguyên liệu tinh túy và gần gũi, nem nắm được bọc bằng lá rong gọn gàng, rồi được đưa tới từng mâm cơm, hoặc trên bàn nhậu, và món ăn đã đi vào tâm hồn những người con đất Nam Định bao đời nay. Khi nhai miếng nem, ta như cảm nhận được sự tổng thể hài hòa của các vị, vị mềm ngậy của thịt, vị dai giòn vừa vặn của bì, hòa vào với vị cay nồng của tỏi và mùi thơm dậy của thính. Tất cả chúng sẽ được bọc trong lá sung chát chát, bùi bùi cùng với lá đinh lăng tạo nên hương vị tinh túy truyền thống, mang đậm hồn cốt của đất Nam Định với bao mùa mưa nắng.
